Quang sai là gì? Cánh để khắc phục vấn đề quang sai trong ống kính

Quang sai màu là một hiện tượng thường thấy trong lĩnh vực nhiếp ảnh. Nó có khả năng tác động lớn đến chất lượng của từng bức ảnh mà bạn chụp.

Vậy quang sai là gì? Và chúng ta có thể làm gì để hạn chế hiện tượng này? Hãy cùng Máy Ảnh Hoàng Tô tìm hiểu câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!

Quang sai là gì?

Quang sai màu, hay còn gọi là viền màu hoặc tán sắc, là một hiện tượng phổ biến xảy ra ở ống kính khi các bước sóng ánh sáng đi qua thấu kính không bị bẻ cong (khúc xạ) một cách chính xác. Điều này dẫn đến việc các điểm tiêu cự không trùng khớp, khiến cho các bước sóng này không kết hợp với nhau như mong đợi.

Có thể chúng ta đã biết rằng mặt phẳng tiêu điểm là nơi mà tất cả các điểm lấy nét trên cảm biến hội tụ lại, nơi mà tất cả ánh sáng đi qua ống kính cần phải kết hợp với nhau để ghi lại hình ảnh chính xác.

Tuy nhiên, tùy thuộc vào thiết kế của ống kính, độ dài tiêu cự và khẩu độ mà bạn đã chọn, các bước sóng (màu sắc) có thể hội tụ tại những vị trí khác nhau, có thể nằm trước hoặc sau mặt phẳng tiêu điểm.

Hiện tượng khi các bước sóng đi qua thấu kính nhưng không hội tụ tại một điểm trên cảm biến sẽ gây ra vấn đề quang sai (sắc sai). Khi đó, người xem sẽ thấy xuất hiện các viền màu xanh, tím, đỏ xung quanh đối tượng, điều này gây khó chịu cho mắt.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng quang sai màu

Tình trạng này xuất hiện do ống kính của bạn hoạt động như một lăng kính. Nó làm lệch ánh sáng tương tự như cách mà lăng kính hình tam giác hoạt động. Khi đó, các màu sắc đi qua ống kính sẽ bị tách ra theo những góc độ khác nhau.

Bởi vì ánh sáng được cấu thành từ nhiều bước sóng khác nhau, mỗi bước sóng tương ứng với một màu sắc nhất định. Do đó, để cảm biến của máy ảnh nhận diện chính xác màu sắc của ánh sáng, ống kính của bạn cần phải giúp tất cả các bước sóng đó hội tụ về một điểm duy nhất trên cảm biến.

Vì hướng di chuyển của các bước sóng đến cảm biến phụ thuộc vào cấu tạo của hệ thấu kính bên trong ống kính, nên việc sở hữu một chiếc lens có chất lượng quang học tốt là rất quan trọng.

Thực tế cho thấy, tất cả các ống kính đều gặp phải vấn đề này nhưng mức độ nghiêm trọng sẽ khác nhau, vì vậy bạn có thể nhận thấy hoặc không nhận thấy hiện tượng viền màu này.

Trước khi đến phần nội dung về cách khắc phục, hãy lưu lại các kiến thức sau để chụp ảnh tốt hơn: Filter ND là gì?, 5 cách chụp ảnh trong bar đẹp lung linh, Tiêu cự máy ảnh là gì?,…

Phương pháp khắc phục vấn đề quang sai trong ống kính

Tránh chụp ảnh ở những cảnh có độ tương phản cao

Hiện tượng quang sai màu thường xuất hiện nhiều hơn khi bạn chụp các cảnh có sự tương phản mạnh. Chẳng hạn, trong bức ảnh bên dưới, đối tượng của bạn bị ngược sáng trong khi nền tối đã dẫn đến sự xuất hiện của quang sai.

Để giảm bớt sự tương phản mạnh mẽ như trong trường hợp này, bạn có thể thay đổi màu nền sao cho phù hợp hơn với đối tượng hoặc chờ đợi đến khi ánh sáng thuận lợi hơn.

Điều chỉnh tiêu cự ống kính

Thực tế, hầu hết các ống kính zoom đều gặp phải hiện tượng trêh khi được sử dụng ở mức tiêu cự tối đa. Do đó, để tránh vấn đề này, bạn nên điều chỉnh tiêu cự về khoảng giữa của dải ống kính.

Giảm khẩu độ của ống kính

Việc hạ khẩu độ sẽ giúp giảm bớt hầu hết các vấn đề liên quan đến ống kính. Tuy nhiên, hiệu quả của cách làm này còn phụ thuộc vào loại ống kính mà bạn đang sử dụng.

Để nhận thấy điều này rõ hơn, thay vì chụp với khẩu độ f/2.8 hoặc f/4, hãy thử chụp ở khẩu độ f/8 hoặc f/11 và kiểm tra xem hiện tượng viền màu có còn xuất hiện trên bức ảnh hay không.

Đặt đối tượng ở vị trí trung tâm của khung hình

Quang sai màu thường xuất hiện nhiều hơn ở các cạnh của khung hình. Vì vậy, nếu bạn đặt đối tượng vào giữa, hiện tượng này sẽ ít khi xảy ra hoặc không xảy ra trên đối tượng của bạn.

Đối với những bức ảnh có viền màu ở rìa, bạn có thể cắt bỏ phần đó. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng phải là sự lựa chọn tối ưu vì trong một số trường hợp, bạn cần giữ nguyên kích thước ảnh (như khi in ấn lớn). Trong trường hợp này, một trong những biện pháp đã nêu trước đó sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.

Còn với các bản in nhỏ hoặc khi chia sẻ ảnh trực tuyến, việc cắt xén không ảnh hưởng đến khả năng truyền tải của bức ảnh thì bạn có thể áp dụng phương pháp này.

Biến đổi ảnh màu của bạn sang đen trắng

Ảnh đen trắng không gặp phải vấn đề về sai lệch màu sắc. Tuy nhiên, khi bạn chụp ảnh đen trắng, mức độ bão hòa của sự sai lệch màu sẽ bị ẩn đi.

Sử dụng thấu kính được chế tạo từ loại kính có độ phân tán thấp

Việc này liên quan đến kỹ thuật, và bạn cần nắm rõ thông tin về thấu kính để lựa chọn loại kính có độ phân tán thấp. Các loại thấu kính chứa fluorit có thể giảm đáng kể hiện tượng quang sai màu sắc.

Áp dụng ống kính tiêu sắc

Các nhiếp ảnh gia thường sử dụng ống kính tiêu sắc, những thấu kính này hoạt động bằng cách làm cho hai bước sóng (thường là đỏ và xanh lam) hội tụ tại cùng một mặt phẳng.

Kính kép tiêu sắc phổ biến bao gồm hai thấu kính thủy tinh riêng lẻ với mức độ phân tán không giống nhau. Thông thường, một trong các yếu tố của Doublet là kính có độ phân tán cực thấp. Thấu kính đơn sắc, có khả năng hiệu chỉnh ba bước sóng ánh sáng khác nhau, cung cấp sự hiệu chỉnh tốt hơn cho LoCA.

Thấu kính tiêu sắc thường bao gồm hai thấu kính riêng biệt với mức độ phân tán khác nhau. Một trong số đó thường được làm từ loại thủy tinh có độ phân tán cực thấp.

Sử dụng các thiết lập trong máy ảnh

Nhiều máy ảnh hiện nay có những thiết lập cho phép giảm thiểu quang sai màu ngang. Tính năng này được phát triển nhằm hạn chế hiện tượng viền tím. Ví dụ như dòng Panasonic Lumix và các mẫu DSLR mới của Nikon và Sony. Chúng thường tích hợp quy trình xử lý đặc biệt để khắc phục vấn đề viền tím.

Chọn ống kính đối xứng

Để ngăn chặn quang sai màu bên, bạn nên lựa chọn ống kính có thiết kế đối xứng xoay quanh vòng dừng hoặc khẩu độ.

Hy vọng rằng những thông tin mà Máy Ảnh Hoàng Tô chia sẻ về quang sai là gì cùng với phương pháp phòng ngừa hiện tượng này sẽ hỗ trợ người dùng nâng cao khả năng chụp ảnh, từ đó cho ra đời những bức hình có chất lượng tối ưu nhất. Khám phá các nội dung hay về nhiếp ảnh qua Chuyên mục kiến thức nhé!

Máy ảnh Hoàng Tô – Máy ảnh xách tay Nhật

• Địa chỉ: Số 1025/27A đường Cách Mạng Tháng Tám – phường 7 – quận Tân Bình – Thành phố Hồ Chí Minh
• Fanpage: https://www.facebook.com/mayanhhoangto
• Hotline: 090 986 09 10
• Website: https://mayanhhoangto.com