Leica M11 – Vẻ đẹp mê hoặc của sự lỗi thời

Vào tháng 1/2022, Leica đã bổ sung Leica M11 – ngoại hình giống hệt biểu tượng nhiếp ảnh M3 ra đời từ tận thập niên 50 – vào dòng máy ảnh rangefinder M của họ. Leica M xứng đáng được chú ý vì chúng là những mẫu cuối cùng của dòng máy ảnh đã từng bị xem là “quê mùa” do sự xuất hiện của máy SLR từ lâu.

Điều đáng nói là tuy kế thừa thiết kế cổ điển của dòng M nhưng Leica M11 lại là mẫu máy rangefinder full-frame, tích hợp công nghệ hiện đại và đặc biệt là vẫn được nhiều nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp săn đón.

Dưới đây là Máy Ảnh Hoàng Tô với bài viết về máy ảnh đặc biệt này.

Thiết kế và cấu trúc máy ảnh Leica M11

Thiết kế

Với form nhỏ gọn nhưng tinh xảo và cứng cáp, Leica M11 tạo cho bạn cảm giác cầm nắm cực kỳ chắc chắn. Kích thước của nó tương đương với M10 (139 x 38.5 x 80mm) với hai phiên bản: Màu đen có tấm ốp nhôm, nặng 530g và màu bạc với ốp đồng thau là 640g.

Đây là điểm khác biệt đầu tiên: Thân Leica M11 không nhẹ, nhưng vì ống kính Leica hầu hết đều khá nhỏ nên cả hai mẫu máy đều cân đối và không gây cảm giác nặng nề khi mang theo hay tác nghiệp.

Hệ thống điều khiển

Leica không chỉnh sửa thiết kế dòng M quá nhiều. Do đó, về mặt bố cục điều khiển máy không thay đổi đáng kể so với M10. Người dùng thường chỉ thấy nút function ở mặt trước của M10 đã được chuyển lên trên và mặt lưng được tinh chỉnh một chút, cũng đã đủ để nó có một diện mạo gọn gàng hơn, logic hơn:

• Mặt trên máy có vòng xoay tốc độ màn trập, vòng ISO, nút chụp tích hợp contact nguồn và nút function. Chỉ có vậy thôi!
• Triết lý tối giản thường thấy của Leica tiếp tục hiện diện ở mặt sau máy: Ngay dưới kính ngắm là các nút play, fn và menu; phía bên kia màn hình là một D-pad và một vòng xoay điều chỉnh ngay tầm ngón cái. Vòng xoay này dùng để bù trừ phơi sáng, phóng to chế độ live view hoặc phóng to hình ảnh khi xem lại.
• Bạn sẽ lấy nét, thiết đặt khẩu độ, đo khoảng cách nét và vùng nét bằng các vòng trên thân ống kính.
• Bảng điều khiển trên màn hình được kích hoạt bằng nút menu, và bạn có thể chọn hoặc hiệu chỉnh tất cả các cài đặt bằng cảm ứng, thay đổi thoạt nhìn là nhỏ nhưng có tác động rất tích cực đến khả năng sử dụng máy ảnh. Thực tế toàn bộ máy ảnh là một kiệt tác của sự đơn giản và khả năng điều khiển, mọi thứ bạn cần đều nằm trong tầm tay.

Một điểm khác biệt nữa: Đế máy đặc trưng của dòng M đã bị loại bỏ, thay vào đó là viên pin BP-SCL7 cắm trực tiếp vào mặt dưới của máy, tương tự như các máy ảnh Leica khác. Điều này có nghĩa là Leica M11 là mẫu máy ảnh dòng M đầu tiên cho phép thay pin và thẻ nhớ khi đang gắn trên chân máy.

Leica M11 được thiết kế để tiếp nhận mọi ống kính ngàm M đời cũ. Nó có thể nhận diện các ống kính đời mới thông qua 6-bit encoding (6 ô vuông được sơn đen/trắng trên ngàm sau của ống kính). Nếu dùng ống kính đời cũ hơn (không có 6-bit code), bạn có thể chọn thủ công từ danh sách trong menu.

Tính năng này cho phép máy ảnh ghi lại ống kính được sử dụng trong dữ liệu EXIF ​​và chọn tốc độ màn trập tối thiểu phù hợp để sử dụng với auto ISO. Khi Leica M11 nhận ra ống kính đang dùng, nó có thể:

• Tự động ghi metadata EXIF và hiển thị trong file ảnh (tên ống kính, tiêu cự, khẩu độ).
• Sửa lỗi quang học: Thân máy sẽ áp dụng profile hiệu chỉnh cho từng ống kính, bao gồm hiệu chỉnh tối góc, giảm màu sai lệch và sửa biến dạng méo hình.
• Hỗ trợ đo sáng chính xác hơn: Máy biết khẩu độ tối đa của ống kính, nên hệ thống đo sáng sẽ hiệu quả hơn.
• Giúp hậu kỳ dễ dàng hơn: Các file raw đã chứa sẵn thông tin ống kính, giúp Lightroom hoặc phần mềm Leica hỗ trợ tốt hơn.

Kính ngắm và màn hình

Leica M11 vẫn sử dụng ống ngắm optical viewfinder cổ điển, không có EVF. Bạn không nhìn hình ảnh qua ống kính mà thay vào đó nhìn qua một cửa sổ ngắm riêng (viewfinder) nằm ở góc trái máy. Trong viewfinder sẽ hiện ra các khung sáng (framelines) cho bạn biết phạm vi ảnh sẽ được chụp với từng tiêu cự ống kính. Các khung sáng này được hiển thị theo cặp 28/90, 35/135, … được máy tự động chọn khi lắp ống kính cụ thể vào.

Bạn cũng có thể chuyển đổi thủ công giữa các khung bằng cần gạt “Image field selector” cạnh ngàm ống kính máy (đương nhiên là chỉ với những ống kính được mã hóa 6-bit code).

Kính ngắm sáng và rõ nét với độ phóng đại 0.73x, các thông tin phơi sáng cơ bản được rọi vào bằng đèn LED đỏ, gồm có giá trị tốc độ màn trập, bù trừ sáng và chỉ báo đo sáng khi chụp ở chế độ thủ công.

Vậy nếu bạn đang dùng ống kính góc rộng không vừa với khung ngắm? Leica sẽ cung cấp cho bạn kính ngắm điện tử Visoflex 2 (mua riêng). Kính này được gắn vào đế gắn đèn flash và sở hữu màn hình 3.69 triệu điểm ảnh, có cảm biến mắt để tự động chuyển đổi với màn hình LCD phía sau. Kính cũng có khả năng lật lên trên, với các điểm dừng ở góc 45° và 90°. Đây sẽ là một phụ kiện rất hữu ích cho người dùng Leica M11.

Leica M11 được trang bị màn hình cảm ứng 2.3MP với độ sáng cao (800nits), hiển thị hình ảnh rõ ngay dưới ánh nắng ban ngày. Màn hình này rất tuyệt vời để xem lại ảnh và rất tiện để tinh chỉnh bố cục khi bạn dùng chân máy. Tuy nhiên thiết kế cố định của nó sẽ làm khó bạn nếu bố cục khi chụp cầm tay.

Kết nối, pin và khả năng lưu trữ

Với viên pin BP-SCL7 mới, Leica M11 có thể chụp được 700 ảnh/lần sạc. Pin được sạc bằng bộ sạc ngoài đi kèm hoặc qua USB-C và có lẽ bạn sẽ hiếm khi dùng hết một viên pin trong cả ngày tác nghiệp!

Bên cạnh khe cắm thẻ SD, Leica M11 còn có bộ nhớ trong 64GB. Nó trở thành mẫu máy ảnh M đầu tiên lưu ảnh đồng thời trên hai phương tiện lưu trữ khác nhau. Người dùng có thể dùng bộ nhớ trong cùng với thẻ nhớ SD UHS-II ở chế độ tuần tự hoặc sao lưu. Cũng có thể ghi tệp DNG vào thẻ và tệp JPEG vào bộ nhớ trong hay ngược lại.

Leica M11 được nhà sản xuất tích hợp các kiểu kết nối sau:

• USB-C (sạc pin nội bộ và truyền dữ liệu).
• Wifi 2.4GHz và 5GHz (a/b/g/n/ac Wave 2), giúp chuyển ảnh, điều khiển từ xa và xem live view qua ứng dụng Leica FOTOS. Bạn có thể xem và chuyển ảnh ngay trên điện thoại hoặc máy tính bảng, thậm chí điều khiển từ xa khi đang chụp.
• Bluetooth 4.2 (BR/EDR/LE) để đồng bộ dữ liệu GPS từ điện thoại sang máy và hỗ trợ kết nối nhanh giữa máy với Leica FOTOS app.

Leica FOTOS là nền tảng chính để điều khiển máy ảnh từ xa, xem trước, gởi và quản lý ảnh. Có thể kết nối qua wifi hoặc dùng cáp Leica FOTOS cable (USB-C/lighning) để truyền dữ liệu, ổn định và nhanh hơn nhiều.

Tính năng kỹ thuật và chất lượng ảnh

Cảm biến và bộ xử lý

Leica M11 sử dụng cảm biến full-frame BSI CMOS 60MP. Máy tích hợp công nghệ “Triple Resolution” giúp bạn chọn chụp 60, 36 hoặc 18MP. Điều tuyệt vời là nó có thể làm điều này bằng hai cách:

• Có thể sử dụng toàn bộ diện tích cảm biến nhưng dùng thuật toán Triple Resolution để gộp điểm ảnh, và bạn có hai trường hợp: Gộp 2×2 pixel được ảnh 18MP và gộp 1.5x (theo cụm 3 pixel) được ảnh 36MP.

Nhờ thuật toán này ảnh ít nhiễu hơn, dynamic range tốt hơn nhiều so với việc đơn giản là cứ resize xuống còn 18MP hay 36MP hay bất kỳ mức nào khác.

• Hoặc dùng “digital zoom” để crop ảnh, mức crop 1.3x sẽ cho ra ảnh 36MP và mức 1.8x cho ra ảnh 18MP.

Khi sử dụng digital zoom, chế độ live view sẽ tự động được kích hoạt và bạn sẽ thấy các frameline chồng lên ảnh xem trước full-frame, giúp bạn hình dung phần ảnh nào sẽ bị cắt đi. Đặc biệt là dù xem như đã crop trong live view, file DNG vẫn chứa dữ liệu từ toàn bộ cảm biến. Đó chính là file gốc, rất dễ khôi phục lại toàn khung ảnh khi xử lý hậu kỳ nếu muốn.

Cảm biến này cung cấp ISO cơ bản 64 và mở rộng đến 50.000, có thể xuất file raw 14 bit với dynamic range lên tới 15 stops.

Máy ảnh sở hữu bộ xử lý ảnh Maestro III, sự kết hợp giữa chip này và cảm biến BSI CMOS 60MP giúp nó khai thác tối đa tiềm năng của ống kính Leica, thúc đẩy tốc độ làm việc của máy nhanh và mượt mà hơn, ảnh có chất lượng vượt trội với độ chi tiết cao, khả năng tái tạo màu sắc tự nhiên và dải ISO mở rộng.

Hệ thống lấy nét

Leica M11 lấy nét thủ công qua kính ngắm rangefinder, việc dùng optical viewfinder và lấy nét bằng rangefinder patch cũng cần một chút thời gian học hỏi, nhưng hoàn toàn đáng công sức bỏ ra:

• Giữa ống ngắm có một ô vuông nhỏ (rangefinder patch) hơi sáng hơn phần còn lại.
• Khi bạn xoay vòng lấy nét của ống kính, hình ảnh trong patch sẽ dịch chuyển và khi hai hình ảnh chồng khít nhau là chủ thể đã được lấy nét.

Sự khác biệt lớn nhất ở đây là bạn không thấy độ sâu trường ảnh trực tiếp trong ống ngắm mà phải ước lượng hoặc dựa vào thang đo DOF trên ống kính.

Leica M11 không có AF nhưng độ chính xác của việc ngắm và lấy nét cực kỳ cao, rất được giới purist yêu thích. Mặt khác độ rõ nét của kính ngắm sẽ giúp bạn dễ lấy nét trong hầu hết mọi điều kiện. Việc căn chỉnh khoảng cách lấy nét thực tế của kính ngắm rất chính xác chỉ sau một thời gian tập luyện, có khi bạn quen rồi dùng nó còn nhanh hơn so với hệ thống lấy nét thủ công với phóng đại trên máy mirroless.

Leica hiện đã bổ sung tính năng ổn định hình ảnh điện tử vào chế độ phóng đại, một cải tiến đáng kể và giúp việc lấy nét thủ công chính xác trở nên dễ dàng hơn nhiều. Tính năng này đặc biệt hữu ích cho các nhiếp ảnh gia sử dụng kính ngắm điện tử Visoflex 2 bổ sung.

Bạn cũng có thể bố cục và lấy nét trong chế độ live view. Ở chế độ này, Leica M11 tự động hiển thị màn hình phóng đại khi phát hiện ống kính đang lấy nét hoặc bạn có thể chủ động phóng to bằng vòng xoay điều chỉnh. Vùng lấy nét có thể được di chuyển tự do quanh khung hình và hỗ trợ tính năng lấy nét đỉnh. Lưu ý rằng khẩu sẽ luôn khép lại theo giá trị được cài đặt trên ống kính, nhưng để lấy nét chính xác bạn nên mở khẩu ra.

Điều tuyệt vời là ống kính lấy nét khá gần, đặc biệt là những ống 35mm và 50mm. Dù không chuyên chụp macro hay cận cảnh, thỉnh thoảng bạn vẫn có thể bắt gặp một chi tiết nho nhỏ nào đó đáng để chụp. Thường bạn sẽ cần đến một ống kính macro chuyên dụng phải không? Leica M11 sẽ làm điều đó cho bạn.

Khả năng ổn định hình ảnh

Leica M11 không hỗ trợ IBIS, và phần lớn ống kính Leica M cổ điển cũng không có OIS. Tuy nhiên nhờ độ phân giải cao và tốc độ màn trập đủ nhanh (từ 1/16000s với màn trập điện tử), bạn vẫn dễ dàng có ảnh sắc nét khi dùng ống kính khẩu lớn, và tận dụng quy tắc tốc độ màn trập xấp xỉ 1/2 chiều dài tiêu cự. Nếu chụp tĩnh vật hoặc cảnh đêm thì tripod nên là bạn đồng hành của máy.

Tốc độ chụp liên tiếp và bộ nhớ đệm

• Leica M11 có thể chụp tối đa khoảng 4.5fps. Đây là mức trung bình phù hợp với máy rangefinder thiên về nhiếp ảnh tĩnh, street, ảnh chân dung… 
• Máy ảnh có dung lượng buffer khoảng 3GB. Với bộ đệm này nó có khả năng chụp liên tiếp 15 ảnh raw 60MP trước khi tràn, với JPEG thì số lượng nhiều hơn đáng kể.

Chất lượng hình ảnh

Với cảm biến 60MP, Leica M11 ghi lại nhiều chi tiết tinh tế trong khung hình như bất kỳ máy ảnh full-frame nào khác trên thị trường. Kết quả thực sự tuyệt vời ở ISO 64 và chất lượng hầu như không bị giảm khi ISO được nâng lên 800. Nhiễu chỉ bắt đầu làm mờ các chi tiết tinh tế nhất ở ISO 1600 nhưng phải nhìn rất kỹ mới thấy được. Trên mức này chi tiết dần mờ đi, nhưng hoàn toàn có thể chấp nhận được cho đến mức ISO 12.500.

Ảnh JPG rất sắc nét, dải sáng rộng và màu sắc trung thực. Còn ảnh raw thì xuất sắc, định dạng DNG kết hợp mức độ chi tiết cao với dải động rộng cho phép bạn khai thác sâu vào vùng tối của ảnh ISO thấp và tái tạo chi tiết phong phú từ những vùng hoàn toàn đen trong ảnh JPEG.

Kết lại

Leica M11 là chiếc máy ảnh tuyệt vời, về cơ bản là ba camera trong một: Ảnh ở 60MP cho bạn rất nhiều chi tiết. Ở độ phân giải 36MP ảnh có sự cân bằng giữa chi tiết và tương phản, còn ở 18MP bạn sẽ có được một tệp raw nhỏ gọn với dải tương phản động mở rộng. Đối với nhiều nhiếp ảnh gia, đó là lý do đủ để phát sinh nhu cầu sở hữu nó.

Với Leica M11, nhà sản xuất đã áp dụng phương thức đo sáng TTL (through the lens)— cảm biến đo sáng qua ống kính – với cả hai chế độ rangefinder và live view. Điều này giúp Leica M11 đo sáng chính xác hơn bởi nó loại bỏ sai số do đo sáng qua màn trập như ở các dòng M trước đây.

Tuy nhiên cũng vì vậy máy sẽ không khởi động ngay lập tức, bạn phải chấp nhận có một độ trễ ngắn (khoảng từ 1-2 giây) để mở màn trập, kích hoạt cảm biến và hiển thị framelines. Nhưng khi đã khởi động, Leica M11 đáp ứng tức thời với toàn bộ hệ thống.

Leica M11 sử dụng màn trập cơ học hoàn toàn, không có tùy chọn màn trập điện tử đầu tiên. Nhưng nhìn chung nó vẫn khá yên tĩnh và kín đáo. Màn trập điện tử thì hoàn toàn im lặng nhưng sẽ bị méo hình do rolling shutter, tốt nhất bạn nên tránh dùng khi chụp chủ thể chuyển động.

Đây là máy ảnh đầu tiên có bộ nhớ trong, hoạt động như một thẻ SD thứ hai. Hơn thế nữa, máy có dải động rộng hơn khi số megapixel càng thấp. Auto WB hoạt động tốt vào những ngày nắng. Mặc dù vậy nó có thể trung hòa quá mức các màu ấm và cũng có xu hướng ngả sang xám vào những ngày u ám.

Leica M11 không có chức năng video, gần như không có bất kỳ chế độ tự động nào, các chế độ hỗ trợ nhiếp ảnh thì sơ sài và tốc độ khung hình trên giây thì rất tệ. Vì vậy nên thực tế nó thách thức logic và hấp dẫn trái tim của các nhiếp ảnh gia hơn là lý trí của họ. Khi đam mê sáng tác, việc lấy nét thủ công luôn giúp bạn cảm thấy được kết nối và sự sở hữu thay vì để máy móc làm mọi thứ. 

Như những máy ảnh Leica rangefinder khác, rốt lại Leica M11 vẫn là một sự “lỗi thời đầy mê hoặc”. Cảm giác giản lược và trở về với những điều cơ bản đã làm nên sức hấp dẫn của nó.

 

Hãy trải nghiệm Leica M11 tại Máy Ảnh Hoàng Tô để có thể cảm nhận trọn vẹn sự quyến rũ của máy ảnh “lỗi thời” này.

Mời bạn theo dõi Chuyên mục kiến thức của chúng tôi để xem thêm nhiều sản phẩm hấp dẫn khác nhé!

Máy ảnh Hoàng Tô – Máy ảnh xách tay Nhật

• Địa chỉ: Số 1025/27A đường Cách Mạng Tháng Tám – phường 7 – quận Tân Bình – Thành phố Hồ Chí Minh
• Fanpage: https://www.facebook.com/mayanhhoangto
• Hotline: 090 986 09 10
• Website: https://mayanhhoangto.com